Mieszko III Stary był księciem wielkopolskim, krakowskim, zwyczajnie używał tytułu Wielkiego Księcia Polski lub Księcia całej Polski, był trzecim synem Bolesława III Krzywoustego. Ten król był znany jako władca bardzo surowy i ambitny. Podczas swoich rządów  dokonał w pewnym sensie rewolucji monetarnej, która polegała na tym, że 3 razy do roku dokonywano „odnawiania monety”, czyli przymusowa wymiana monet obiegowych na nowe. Posiadały one w istocie dużo mniejszą zawartość srebra niż była w rzeczywistości. Tę reformę wprowadził zaraz na początku swoich rządów, czyli około 1173 roku. Ze względu na „psucie monety” książę był usuwany ze swojego stanowiska trzykrotnie. Nie jest to dziwne, że za jego panowania zostało wyemitowane ponad 50 typów różnorakich monet. Według różnych podań i kronik przypuszcza się, że Mieszko III ufundował  słynne Drzwi Gnieźnieńskie z racji na to, że był hojnym fundatorem oraz chrześcijaninem.

Nowy okres w mennictwie polskim 

Wraz z nowymi monetami mennictwo polskie weszło w nowy okres. Mennice skupiły się na wybijaniu brakteatów, które były cienkimi monetami, bitymi tylko z jednej strony na blaszce. Brakteaty zastąpiły obiegowe denary, na których produkcje potrzebne było więcej kruszcu oraz były znacznie cięższe. Brakteat pojawił się za czasów panowania Mieszka III głównie ze względu na duże zapotrzebowanie na monety. Rozwój mennictwa brakteatowego w Polsce rozpoczął się u schyłku XII wieku i cały XIII w. Z racji na wprowadzoną przez Mieszka III reformę polegającą na „odnawianiu monety”, w obiegu było obecne ponad 50 jej typów. Każda moneta wyróżniała się jakimś elementem, w zasadzie głównymi, jakie pojawiały się na monetach były,  różne przedstawienia i wyobrażenia św. Wojciecha, prawdziwe i wymyślone  zwierzęta, oraz monety nieposiadające żadnych grafik, tylko same napisy w dwóch językach: łacińskim i hebrajskim. Napisy znajdowały się również w języku hebrajskim, ponieważ za panowania Mieszka III część mennic zostało przekazanych w żydowskie ręce. Początkowe brakteaty ważyły około 0,25 g, natomiast z czasem kolejne ważyły dwa razy mniej, ponieważ wartość kruszcu była coraz bardziej obniżana. Częsta wymiana monet oraz wzrost liczby mennic były powodem wielkiego zróżnicowania zarówno wagi brakteatów, jak i ich wyobrażeń.

Brakteat Mieszka III Starego

Czwartą monetą, która została wyemitowana jest - brakteat Mieszka III Starego, który był bity podczas jego wieloletnich rządów. W serii Historia monety polskiej wydanej przez Narodowy Bank Polski w 2014 roku wybrano brakteat z lwem skierowanym w lewą stronę, natomiast jego głowa zwrócona jest ku tyłowi.  W otoku widnieje napis po hebrajsku Mieszko król Polski  - jak wiadomo,  Mieszko nie był królem, co o tyle jest wyjątkowe, że najprawdopodobniej w oczach żydów był władcą na miarę króla. Lew według ówczesnych mincerzy był utożsamiany z  Mieszkiem III, a jego wizerunek został zaczerpnięty z Drzwi Gnieźnieńskich. Natomiast po drugiej stronie brakteatu znajduje się wizerunki trzech osób: Mieszka III, św. Mikołaja i opata Szymona podczas ofiarowania przez księcia pateny klasztorowi cystersów w Lądzie.

Poniżej widnieje oryginalny brakteat Mieszka III

Na rewersie widnieje wizerunek awersu brakteatu Mieszka III Starego z napisem w jęz. polskim/knaan pisanym alfabetem hebrajskim. Wzdłuż rantu został przedstawiony napis: BRAKTEAT MIESZKA III STAREGO (nazwa monety). Na awersie został zaprezentowany wizerunek Mieszka III Starego według rysunku na patenie Kolegiaty Kaliskiej z ok. 1180 roku, podarowanej przez króla klasztorowi cystersów w Lądzie oraz awers monety 10-złotowej przypominający awers współczesnej monety obiegowej.

Poniżej widnieje moneta wyemitowana przez NBP

[moneta] https://numizmatyczny.com/moneta-10-zl-brakteat-mieszka

Źródła: 

• http://www.poczet.com/mieszkoiii.htm
• http://www.denary.com.pl/pdf/20.pdf
• http://omonetach.pl/encyklopedia/haslo/185/brakteat
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_wczesno%C5%9Bredniowieczne_emisje_monetarne
• https://aukcje.gndm.pl/pt/auction/739/lot/6/mieszko-iii-brakteat-lacinski-gniezno-cztery-glowy-rodzinny-rzadkosc
• https://twojahistoria.pl/encyklopedia/mieszko-iii-stary-ksiaze-wielkopolski-od-1138-senior-polski-w-latach-1173-1177/
• https://szlakpiastowski.pl/piastowie/13-mieszko-iii-stary
• http://www.wladcy.myslenice.net.pl/Polska/opisy/Mieszko%20III.htm
• https://www.nbp.pl/banknoty_i_monety/monety_okolicznosciowe/2014/2014_12___brakteat_mieszka_pl.pdf

Zdjęcia:

• NBP

Zapisz się do newslettera i zyskaj 10% rabatu na wybrane produkty
https://numizmatyczny.com/newsletter