Kolejnym reformatorem monetarnym na terenie Polski był król Władysław II Jagiełło, który wprowadził do obiegu srebrną monetę pół grosza, zwanego również kwartalnikiem dużym. Król podczas serii reform z lat 1393-1398 postanowił skupić się na emisji mniejszych nominałów, zamiast tych większych odpowiedników grosza. Półgrosz był bity w Polsce, na Litwie i na Śląsku od XIV do XVI wieku. W czasach panowania Jagiełły emitowano kwartniki duże koronne z 1394 roku oraz kwartniki ruskie z 1404 roku.

Historia półgrosza  i reformy trójkowej

Początki półgrosza związane są z wenecką monetą mezzanino powstałą do handlu z Zachodem, sięgają pierwszej połowy XIV wieku. Została zaprojektowana i stworzona tak, aby jej wielkość była na tyle mała, aby nie groziło jej cięcie. Podczas panowania Władysława II Jagiełły emitowano też kwartalniki małe, mające wartość ćwierćgrosza, nazywane trzeciakami. Najpospolitszą monetą, były denary, które zawierały już niewiele czystego srebra. Główną reformę monetarną, którą prowadził ówczesny władca była reforma trójkowa, która polegała na tym, że najmniejszą jednostką monetarną był denar, nadrzędną trzykrotnie większą był kwartalnik. W czasach Jagiełły w 1394 roku pojawił się duży kwartalnik zwany półgroszem. Bardzo dużo mincerzy oraz dokumentów zostało odkrytych z czasów panowania Jagiełły,  dlatego też nie ma problemu przy datowaniu odnalezionych monet czy reform. 

Długowieczny władca - Władysław II Jagiełło

Według wielu historyków Władysław Jagiełło zwany jest długowiecznym władcą Polski, ponieważ żył znacznie dłużej niż przeciętny mężczyzna w tamtych czasach. Historycy uważają, że głównymi czynnikami dla których zachował długie zdrowie była: odpowiednia dieta i sport. Jego żony nie miały takiego szczęścia, ponieważ żyły znacznie krócej.  Władysław II Jagiełło był wielkim księciem litewskim od 1377 oraz królem Polski od 1385 roku. Był mężem Jadwigi Andegaweńskiej oraz  założycielem dynastii Jagiellonów.

Półgrosz Władysława Jagiełły

Narodowy Bank Polski w 2015 roku wyemitował ósmą monetę z serii Historia Monety Polskiej, która przedstawia półgrosz Władysława II Jagiełły. Jak wszystkie poprzednie monety z tej serii  została wyemitowana ze srebra próby Ag 925 o nominale 20 złotych.

” Półgrosz przedstawiony na monecie przedstawia na awersie koronę, a w otoku napis +MONE*WLADISLAI. Napis jest kontynuowany na stronie odwrotnej, gdzie biegnie wokół Orła: +REGIS*POLONIE. Odczytany razem informuje, że jest to „Moneta Władysława króla Polski”. Warto zwrócić uwagę na sygnatury literowe występujące pod koroną. Oznaczają imiona kolejnych mincmistrzów, którzy kierowali mennicą działającą w Krakowie. W naszym przypadku jest to litera n, inicjał imienia Nicolaus, czyli Mikołaj (Bochner).Na nowej monecie, poza odwzorowaniem obu stron półgrosza, znalazły się jeszcze motywy zaczerpnięte z nagrobka Władysława Jagiełły w katedrze na Wawelu. I tak na awersie obok awersu półgrosza z koroną widnieje piękny portret króla w koronie. Trzecim elementem jest obowiązkowa metryka z godłem Rzeczypospolitej, datą 2015 oraz oznaczeniem nominału – 20 zł. Na rewersie dobrze koreluje Orzeł z półgrosza z Orłem przedstawionym na tarczy nagrobnej króla.”

Oryginalna moneta

Moneta o nominale 20 złotych

[moneta] https://numizmatyczny.com/moneta-20-zl-polgrosz-jagielly

Źródło: 

• https://pl.wikipedia.org/wiki/P%C3%B3%C5%82grosz
• https://www.nbp.pl/banknoty_i_monety/monety_okolicznosciowe/2015/2015_16___polgrosz_jagielly_pl.pdf
• http://www.historiapieniadza.pl/wp/?page_id=109
• https://ciekawostkihistoryczne.pl/leksykon/wladyslaw-ii-jagiello-1434/
• https://ciekawostkihistoryczne.pl/2020/05/01/wladyslaw-jagiello-zdrowy-krol-i-jego-pechowe-malzenstwa-jak-ginely-krolewskie-zony/
• https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_II_Jagie%C5%82%C5%82o
• https://twojahistoria.pl/encyklopedia/wladyslaw-jagiello-wielki-ksiaze-litewski-od-1377-krol-polski-1386-1434/

Zapisz się do newslettera i zyskaj darmową dostawę!
https://numizmatyczny.com/newsletter