
Rozwój pieniądza na świecie można podzielić na trzy podstawowe etapy:
- Pieniądz towarowy - nazywany pieniądzem pełnowartościowym, którego formę przybierały różne rodzaje płacideł należących do towarów codziennego użytku. Charakterystyczna jest samoistna wartość towaru (np. bydło, skóry) oraz kruszcu (pieniądz kruszcowy, wart tyle ile metal, z którego została wykonana dana bryłka)
- Pieniądz papierowy, zwany pieniądzem symbolicznym
- Pieniądz bezgotówkowy, zwany pieniądzem bankowym
Pierwszą początkową fazą rozwoju pieniądza jest zaistnienie pieniądza kruszcowego, który jest jedną z odmian pieniądza towarowego. Zajęła miejsce powszechnej wymiany w formie barteru, podczas której ludzie wymieniali się towarami i przedmiotami powszechnego użytku. Wymiana towarów o wyższej wartości była wręcz nieopłacalna, ponieważ ten typ był niesprawiedliwy z racji na niemożliwość określenia ile dany towar jest wart, aby wymiana była opłacalna dla obu ze stron. Wraz z rozwojem ludzie pragnęli znaleźć doskonalszy i bardziej sprawiedliwy sposób na wymianę lub opłacenie potrzebnych dóbr. Wymiana towarów została zastąpiona przez wymianę metali nieszlachetnych - żelazo, srebro, nikiel, brąz, a z czasem również szlachetnych - złoto, srebro, platyna. Na początku wymianie podlegały nieobrobione bryłki kruszcu, których miejsce z czasem zostało zajęte przez wybijanie stempli poświadczających o jakości i wadze kruszcu.
Wady i zalety pieniądza kruszcowego
Jednak jak wiadomo każdy system płatniczy posiada swoje wady oraz zalety, które zwykle decydują o jego dalszej kontynuacji, ale również zaniechaniu jego wykorzystania.
Głównymi zaletami, o których należy wspomnieć były:
- trwałość i stabilność wartości (z racji na rzadkość występowania metali szlachetnych i nieszlachetnych, nie są wrażliwe na drastyczne skoki wartości)
- lepsza jakość i trwałość niż dobra konsumpcyjne
- duża wartość przy małej ilości i objętości kruszcu
- stosunkowo łatwa podzielność bez utraty wartości użytkowej
- niezniszczalność
- Poprzednie płacidła były z zasady bardzo trudne do magazynowania i transportowania na dalsze odległości. Pieniądz kruszcowy gwarantował stosunkowo łatwy transport, przechowywanie i wymianę
Głównymi wadami, które zdecydowały o jego metamorfozie oraz późniejszym wycofaniu były:
- uciążliwość ważenia przed i po każdej wymianie
- kontrola jakości kruszcu, z którego zostały wykonane bryłki czy sztabki
- ciężkie w przypadku głównie metali nieszlachetnych
- Złotnik lub handlarz musiał być wyposażony w dodatkowy sprzęt m.in. kowadełko i wagę, dzięki której musiał rozłupywać i odważać odpowiednią ilość kruszcu.
- Przy dużych ilościach handlarz musiał poszukiwać bezpiecznego miejsca dla depozytu kruszcu
- Fałszowanie wartości i jakości kruszcu, który skupiał się głównie na stapianiu z innymi mniej wartościowymi metalami. Powodowało to obniżanie zawartości kruszcu.
W związku z pojawieniem się fałszerstwa bryłek złotnicy postanowili wybijać stemple poświadczające o jakości, pochodzeniu i wartości bryłek. Zaczęło produkować ostemplowane sztabki, które z biegiem czasu podzielono na mniejsze kawałki w kształcie pełnych lub spłaszczonych kulek, płytek, sztabek, krążków lub wieloboków. Z czasem złotnicy przekształcili się również w bankierów, ponieważ z racji na wykonywany zawód posiadali dobrze zabezpieczone sejfy, dzięki którym mogli przetrzymywać prywatnym osobom ich zasoby.
Sprawdzona lokata kapitału - monety inwestycyjne
Pomimo przemian metale szlachetne oraz pieniądz kruszcowy został wyparty przez pieniądz monetarny, oraz gotówkowy to nadal monety, oraz sztabki stworzone z czystej zawartości kruszcu pełnią dużą rolę w przypadku ochrony kapitału, np. w formie monet inwestycyjnych/bulionowych. Jest to dobry sposób dla państwa, które lokuje swój kapitał w złocie oraz dla osób prywatnych, które jeśli mają odpowiednie środki mogą kupić z rekomendowanego źródła sztabkę złota, srebra lub platyny.
Źródła:
- https://www.bs.limanowa.pl/materialy-edukacyjne/dnl/18
- https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/pieniadz-kruszcowy;3956793.html
- https://ekonomia.gosc.pl/doc/6147551.Krotka-historia-pieniadza
- https://staragotowka.pl/dlaczego-metale-szlachetne-zostaly-zastapione-przez-papierowe-i-plastikowe-pieniadze/
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Pieni%C4%85dz_kruszcowy
- https://www.xing.com/communities/posts/system-kruszcowy-lapidarna-charakteryska-1002281319
Zdjęcie
- https://www.rp.pl/Spoleczenstwo/191209706-Znalazl-brylke-zlota-warta-80-tys-funtow-Nie-dostanie-pieniedzy.html
Zapisz się do newslettera i zyskaj 10% rabatu na wybrane produkty
https://numizmatyczny.com/newsletter