Początki mennictwa, czyli Historia monety polskiej - część I 0
Historia monety polskiej - część I

Światowe  jak i polskie mennictwo jest dziedziną nie do końca zbadaną. Coraz więcej zabytków za czasów pierwszego pełnokrwistego mincerstwa są odkrywane na bieżąco podczas wielu współczesnych wykopalisk czy remontów. Z roku na rok numizmatyka wzbogaca się o nowe numizmaty historyczne jak i współczesne. Od dawna sądzono, że za początki mennictwa polskiego odpowiedzialny jest Mieszko I za którego panowania najprawdopodobniej wybito sporo pierwszych monet. Domysły te narodziły się wraz ze znalezieniem monety z napisem Misico, jednak historycy stwierdzili, że za emisja tychże monet stoi jego wnuk Mieszko II Lambert, który był następcą Bolesława Chrobrego, któremu właśnie dzięki temu odkryciu można przyznać emisję pierwszych monet. Ilości emitowanych monet w początkach mincerstwa były niewielkie. W tych czasach o mennicach z prawdziwego zdarzenia można było zapomnieć, ponieważ ich produkcja należała do bardzo prymitywnych. Do wykorzystywanych narzędzi należała para tłoków menniczych, młot, kowadło oraz srebra blacha. 

O serii monet kolekcjonerskich - Historia monety polskiej

W 2013 roku Narodowy Bank Polski rozpoczął emisję cyklu monet zatytułowanych Historia Monety Polskiej, który przedstawia najstarsze ponad tysiącletnie zabytki polskiego mennictwa na przykładzie monet z poszczególnych epok. Seria będzie liczyć 20 pozycji monet o nominale 5 złotych. NBP postanowił wyemitować serię monet, która z pewnością zadowoli kolekcjonerów nie tylko zainteresowanych emisją współcześnie emitowanych monet, ale również pochodzących z historycznych początków mennictwa polskiego. Wśród nich znalazł się między innymi denar, brakteat, floren, grosz, półgrosz, dukat, szeląg, talar, boratynka, tymf,  szóstak oraz złotówka. Dotychczas ukazało się 15 monet. Cykl w 2013 roku rozpoczął denar Bolesława Chrobrego, natomiast zakończy go emisja monety z wizerunkiem rybaka przynależną okresowi PRL-u. Według oficjalnych ogłoszeń NBP seria będzie również brała pod uwagę monety z okresu powstań narodowych, w okresie Księstwa Warszawskiego oraz po odzyskaniu niepodległości. Wszystkie monety z tej serii są wybite ze stopu srebra próby 925, w nakładach wahających się między 12 a 20 tysiącami sztuk. Monetami przedstawionymi w serii Historia monety polskiej płacili nasi przodkowie żyjący w państwie Piastów i Jagiellonów. Jednak zanim do tego doszło antenaci musieli przejść długą drogę od wymiany towarów po ówcześnie znane monety. 

Pierwsze i unikatowe denary Bolesława Chrobrego 

Monety bite podczas panowania Bolesława Chrobrego są dość mocno zróżnicowane pod względem przedstawionych grafik. Jednak większość monet aktualnie znajduje się w muzeach oraz aukcjach, jeśli się w ogóle się znajdą osiągają bardzo wysokie ceny. Historycy rozpoznają co najmniej 17 podstawowych wariantów srebrnych denarów wybijanych przez Bolesława Chrobrego, jednak nadal trwają spory nad ich kolejnością. Za czasów Bolesława Chrobrego bite było bardzo dużo rodzajów monet w bardzo niskich nakładach, dlatego też wiele monet z tego okresu nie zostało odkrytych lub nie przetrwało do czasów współczesnych. Najczęściej udokumentowane i wybijane podczas  panowania króla są między innymi 3 warianty, pierwszy przedstawiony na pierwszej monecie z serii Historia monety polskiej z napisem BOLEZLAV DUX - Bolesław książę, na której znajduje się charakterystyczna strzała, pęk gałązek i na rewersie krzyż bizantyjski. Aktualnie głównie w  zbiorach muzealnych widnieją 3 takie monety.  Druga to denar GNEZDUM CIVITAS - gniezno gród, wybity dla uczczenia zjazdu gnieźnieńskiego oraz trzecia najbardziej rozpowszechniona PRINCES POLONIE - władca Polski, która jako pierwsza zawiera nazwę naszego państwa. Denar ten należał do najczęściej emitowanych i wybijanych monet tego okresu, stopień jej rzadkości jest znacznie większy od wcześniej wspomnianych pozycji. W jej sprawie toczą się rozmowy, ponieważ część historyków twierdzi, że rysunek przedstawia orła, a część temu zaprzecza mówiąc, że grafika przedstawia koguta, pawia, gołębia lub innego ptaka. Co ważne, żadna moneta pochodząca sprzed rozbicia dzielnicowego nie posiada na swoim awersie symbolu orła. 

Pierwsza moneta z serii Historia monety polskiej upamiętnia Denar Bolesława Chrobrego. Na awersie widnieje wizerunek jednego z najstarszych denarów, który powstał za czasów Chrobrego. Mincerze umieścili na nim symbole charakterystyczne dla chrześcijaństwa między innymi pęk gałązek symbolizujących drzewo życia, strzałę, czyli Słowo Boże oraz napis Bolizlavo Dux. Na rewersie widnieje rewers znany ze współczesnych polskich monet składający się z symbolu orła, nominału, napisu Rzeczpospolita Polska oraz roku wprowadzenia do obiegu. Zaraz obok współczesnego rewersu znajduje się odwzorowanie rewersu denara Bolesława Chrobrego, na którym znajduje się wizerunek krzyża bizantyjskiego. Moneta została wybita ze stopu srebra próby 925 w nakładzie 20 tysięcy sztuk, a projektantką monety jest Dominika Karpińska-Kopiec. 

historia monety polskiej - bolesław chrobry - oryginał historia monety polskiej - bolesław chrobry - oryginał

[moneta 5 zł] https://numizmatyczny.com/moneta-5-zl-denar-chrobrego 

Oryginalny denar Bolesława Chrobrego:

historia monety polskiej - bolesław chrobry - orginał

Powrót w wielkim stylu - denary Bolesława II Śmiałego

Do mennictwa powrócił prawnuk Bolesława Chrobrego - Bolesław II Śmiały, który po ponad półwiekowej przerwie postanowił wybijać monety. Za czasów tego władcy emitowane były dwa podstawowe typy monet w dużo większych nakładach niż w czasach panowania Bolesława Chrobrego. Pierwszy typ był emitowany za książęcych rządów Śmiałego, który na awersie przedstawiał głowę księcia z profilu, a wkoło niej widnieje jego imię bez tytułu. Natomiast na rewersie widnieje wyobrażenie wizerunku księcia siedzącego na koniu, z włócznią i tarczą w ręku. Drugi typ został wyemitowany po królewskiej  koronacji w 1076 roku, co również ma swoje odwzorowanie na monecie.  Na awersie monety widnieje wizerunek popiersia z profilu, z wyraźnie zaznaczoną koroną na głowie i mieczem w ręku. Natomiast na rewersie widnieje wyobrażenie trójwieżowej budowli zwieńczonej kopułami, która może być oczywistym symbolem siedziby władcy. Co ciekawe, żaden z tych dwóch typów nie zawiera w swoim projekcie elementów sakralnych, tylko elementy manifestujące prestiż władcy.  Denary Bolesława Śmiałego zawierały wyjątkowo mało srebra, a najpóźniejsze emisje były w większości miedziane. 

Druga  moneta z serii Historia monety polskiej upamiętnia Denar Bolesława II Śmiałego. Moneta upamiętnia drugi typ wybijany za czasów tego króla urozmaicony o wizerunek na wyodrębnionej powierzchni  budowli w stylu romańskim. Natomiast na awersie ponad awers denara znalazł się awers znany ze współczesnych polskich monet składający się z symbolu orła, nominału, napisu Rzeczpospolita Polska oraz roku wprowadzenia do obiegu, oraz po lewej stronie znalazł się fragment plecionki w stylu romańskim.  

historia monety polskiej - denar bolesław II śmiały historia monety polskiej - bolesław II śmiały

[moneta 5 zł] https://numizmatyczny.com/moneta-5-zl-denar-smialego 

Oryginalny denar Bolesława II Śmiałego: 

historia monety polskiej - bolesław II śmiały - oryginał

Źródła

  • https://dzieje.pl/rozmaitosci/nbp-w-obiegu-nowa-moneta-denar-boleslawa-chrobrego 
  • https://naszdziennik.pl/polska-kraj/36401,denar-boleslawa-chrobrego.html
  • https://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/708819,nbp-wprowadzi-do-obiegu-nowa-monete-denar-boleslawa-chrobrego.html 
  • http://www.denary.com.pl/boleslaw-chrobry-typologia.html 
  • http://journals.pan.pl/Content/114001/PDF/document+-+2019-09-25T112749.374.pdf?handler=pdf 
  • https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Monety_Polskiej_(seria_monet)
  • https://pl.wikipedia.org/wiki/Denar_Princes_Polonie
  • https://www.nbportal.pl/wiedza/numizmatyka/historia-monet/sredniowiecze/od-denara-do-grosza.-pieniadz-polski-w-sredniowieczu 
  • https://www.nbp.pl/banknoty_i_monety/monety_okolicznosciowe/2013/2013_14___denar_smialego_pl.pdf
  • https://www.nbp.pl/banknoty_i_monety/monety_okolicznosciowe/2013/2013_10___denar_chrobrego_pl.pdf
  • http://www.katalogmonet.pl/Newsy-numizmatyczne/Numizmatyczny-portret-w%C5%82adcy-Boles%C5%82aw-Chrobry 
  • https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/banknoty_i_monety/monety_okolicznosciowe/serie/historia_monety_polskiej.htm

Zapisz się do newslettera i zyskaj 10% rabatu na wybrane produkty
https://numizmatyczny.com/newsletter 

 

Komentarze do wpisu (0)

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
;
Sklep internetowy Shoper Premium